Manda Yetiştiriciliği Çalıştayı Yapıldı

Zafer Kalkınma Ajansı ve Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Rektörlüğü işbirliği ile yürütülen "Modern Manda Yetiştiricilik Sisteminin Kurulması" isimli proje faaliyetleri kapsamında düzenlenen "Türkiye`de Manda Yetiştiriciliği ve Önemi" başlıklı çalıştay, 18 Aralık 2013 tarihinde AKÜ Ahmet Necdet Sezer Kampusü Veteriner Fakültesi Konferans Salonunda düzenlendi.
 

Çalıştaya AKÜ Veteriner Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İsmail Bayram, Tarım İl Müdürü Hüseyin Arap, Veteriner Fakültesi öğretim elemanları ile öğrencileri katıldı.

Saygı duruşu ve İstiklal Marşının söylenmesinin ardından açış konuşmalarıyla başlayan çalıştayda ilk konuşmayı AKÜ Veteriner Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İsmail Bayram yaptı. Prof. Dr. Bayram konuşmasında "Kamu kuruluşlarında başka bir örneği bulunmayan bu proje üniversite tarihimizin en büyük projelerinden birisidir.

Afyonkarahisar ilinin marka değerlerinden biri olan manda ürünlerinin katma değerinin arttırılmasına yönelik hazırlanan bu proje, özellikle başta ilimizde olmak üzere manda yetiştiriciliği yapan herkes için model tesis olacaktır. Hayvancılık sektörü ülkemizde ne yazık ki kolaylıkla yapılabilecek bir iş kolu olarak algılanmıştır.
 

Hâlbuki nasıl ki bir araba üretiminde çalışacak kişiler belirli eğitimlerden geçiyor ise araba fabrikaları gibi olmasa da canlı fabrika olarak nitelendirilen hayvancılık işletmelerinde çalışacak personelin de bir dizi eğitimden geçmesi gerekir. Bu anlayışla, bu proje ile sadece katma değer artışı değil, aynı zamanda yine başta Afyonkarahisar ili olmak üzere tüm manda yetiştiricilerini hedef alan sertifika programları planlamaktayız" dedi.
 

Daha sonra söz alan İl Tarım Müdürü Hüseyin Arap ise "Hayvancılığın geliştirilmesi için özellikle sütün değerlendirilmesi, sütün değerinin artırılması gerekiyor. Çünkü dişi hayvanların et olarak tüketilmemesi, et olarak ön planda tutulmaması, popülasyonunun geliştirilmesi için öncelikle sütün değerli olması gerekiyor.

Biz bu konuda çok ciddi bir çalışma yaptık. Türkiye`de ilk, Afyonkarahisar ilimizde sütün güvenilirliği, izlenebilirlik 5996 sayılı kanun çerçevesinde güvenilir bir şekilde tüketiciye sunulabilmesi için yaptığımız bu çalışma ile ciddi bir örnek teşkil edecek bir çalışmayı başlattık ve sürdürülebilir kıldık. Bu çalışma nedir? Afyonkarahisar ilimizin 107 adet süt toplama merkezi ve diğer sütün değerlendirildiği yaklaşık 57 tane de süt işletmemiz var.

Fakat süt toplama uygunsuz olarak saat gözetilmeden sabahtan akşama kadar araç üstünde taşımakla işletmelere sağlıksız bir şekilde ulaştırılmaktaydı. Sistemi öyle bir uygun hale getirdik ki sistem kendi içinde tüm uygunsuzlukları düzeltebilir halde oldu" şeklinde konuştu.

Daha sonra proje koordinatörü AKÜ Veteriner Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Emine Hesna Kandır kürsüye gelerek söz aldı. Doç. Dr. Kandır, koordinatörü olduğu proje hakkında ayrıntılı bilgi vererek "Bildiğiniz gibi manda, et, süt hayvanı olarak çoğunlukla dünyada Asya bölgesinde yetiştirilen bir hayvan türüdür. Mandalar, sığırlardan farklı olarak ter bezi yapısına sahiptirler. Bu nedenle mandalar sıcağa karşı sığırlar kadar dayanaklı değildirler.

Aynı zamanda mandaların deri kalınlıkları 6-7 mm civarındadır. Renkleri de siyahtır. O nedenle sıcak hava onları çok fazla etkiler. Diğer taraftan soğuk havaya karşı da sığırlar kadar dayanıklı değildirler. Isı derecesi eksinin altına düştüğünde verimde azalma ve hayvanlarda sağlık problemleri ortaya çıkabilir" diye konuştu.
 

Açış konuşmalarının ardından çalıştayın ilk oturumuna geçildi. Moderatörlüğünü AKÜ Veteriner Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Erol gör`ün yaptığı ilk oturumda AKÜ Veteriner Fakültesi öğretim üyeleri Yrd. Doç. Dr. Zeki Gürler ve Yrd. Doç. Dr. Cangir Uyarlar birer konuşma yaptı. Prof. Dr. Erol gör "Manda Afyonkarahisar için çok önemli. Ancak tüm Türkiye`de manda çok bakımsız kalmış. Türkiye İstatistik Kurumu`nun kayıtlarına göre bizim ortalama verimimiz 1 kg. Bu nesili ıslah etmemiz lazım. Yoksa 1 kg.ortalamz süt ile biz hiçbir yere varamayız" dedi.
 

Çalıştayda Yrd. Doç. Dr. Zeki Gürler "Mandacılık Ürünlerinin Ekonomik Değeri Nasıl Artırılabilir?" başlıklı bir sunum yaptı. Yrd. Doç. Dr. Gürler "Manda ürünleri denilince, Afyonkarahisar için de büyük önem taşıyan manda kaymağı ilk sırada akla geliyor. Buna ilaveten manda yoğurdu, dondurma, manda tereyağı, manda peyniri, özellikle de mozarella peyniri bizim için ileride can simidi gibi görülen unsurlar. Et ürünleri olarak da manda etinin kendisi, yani taze et olarak tüketilmesi ve tabii ki sucuk, pastırma, sosis yapımında da katkıda bulunmaktadır" şeklinde konuştu.
 

Daha sonra söz alan AKÜ Veteriner Fakültesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Cangir Uyarlar ise "Mandaların Beslenmesinde Öne Çıkan Hususlar" konulu sunumunu yaptı. Yrd. Doç. Dr. Uyarlar "Mandaların, özellikle de su mandaları da dediğimiz ya da bataklık mandaları dediğimiz mandaların verim anlamıyla yetiştirilen mandaların büyük bölümü İtalya, Balkan ülkeleri, Hindistan, Pakistan, Çin gibi ülkelerde bulunmaktadır. Özellikleri ve verimleri ülkelere göre ve beslenmelerine göre değişmekte" dedi.
 

Çalıştayın sabahki oturumu Vet. Hek. Ümit Özçınar`ın "Organik Manda Yetiştiriciliği", Vet. Sağ. Tek. Âdem Yakar`ın "Manda Teşvikleri" sunumlarıyla devam etti. Çalıştayın öğleden sonra yapılan oturumunda ise Doç. Dr. Bülent Elitok, "Mandalarda Sık Karşılaşılan Hastalıklar", Yrd. Doç. Dr. Deniz Yeni, "Mandalarda Östrus Belirleme Yöntemleri", Doç.Dr. Erhan Özenç, "Mandalarda Mastitis" konulu sunumlarını yaptılar. Çalıştay proje alanı gezisi ile son buldu.