AKÜ`de 10 Aralık dünya insan hakları konuşuldu

10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü dolayısıyla Afyonkarahisar Valiliği İl İnsan Hakları Kurulu’nun tanıtımı ve insan hakları bilincinin yaygınlaştırılması amacıyla Afyon Kocatepe Üniversitesi’nde (AKÜ) 10 Aralık 2014 tarihinde bir etkinlik düzenlendi.

Afyonkarahisar Valiliği İl İnsan Hakları Kurulu üyelerinin AKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF) Kamu Yönetimi Bölümü son sınıf öğrencileri ile bir araya geldiği etkinliğin açılış konuşması AKÜ İİBF Dekan Yardımcısı ve Kamu Yönetimi Bölüm Başkanı Doç. Dr. Mustafa Fişne yaptı. Fişne, Afyonkarahisar İl İnsan Hakları Kurulu’nda 2007 yılından bu yana AKÜ’yü temsilen görev yaptığını belirterek, “Üniversite adına 2007 yılından bu yana kurul üyesi olarak görev yapıyorum. Kurul daha çok sivil ağırlık bir yapıdan oluşuyor ki üniversiteden de bir temsilcinin olması gerekiyor” dedi. Fişne, “Kurul olarak her yıl 10 Aralık trihindea bu tür etkinlikler düzenliyoruz. Bu etkinlikler kurulun uygun gördüğü bir şekilde bazen bir televizyon programı, bazen bir panel ya da kamuya açık bir biçimde düzenlenen konferanslar şeklinde gerçekleşiyor” diye konuştu.
 

İİBF Kamu Yönetimi Bölümü olarak insan hakları ile ilgili düzenlenen etkinliklere aktif destek verdiklerini ifade eden Fişne, şöyle konuştu:

“Şimdiye kadar düzenlenen tüm programlar bölümümüzle işbirliği şeklinde yapıldı. Bu konuda üniversitemizin önemli katkıları oluyor. Üniversitemiz üst yönetimi gerekli izinlerin verilmesi hususunda kolaylıklar sağlıyor.

Bu yıl farklı bir etkinlik yapalım istedik. Bilgilendirme ve bilinçlendirmeye yönelik daha önceden hazırlamış olduğumuz broşürlerin Afyonkarahisar’daki tüm ortaöğretim kurumlarında ‘vatandaşlık, sosyal bilgiler ve tarih dersi’ gibi sosyal bilimlerle ilgili dersleri veren öğretmenlere dağıtılmasını sağladık.

Bu yolla kurul olarak lise düzeyindeki hemen hemen tüm öğrencilere ulaşmış olacağız. Kamu Yönetimi Bölümünde okuyan hem birinci hem de ikinci öğretim son sınıf öğrencilerine ‘insan hakları dersi’ veriyoruz.

Bu dersi de en önemli derslerimizden biri olarak görüyoruz. Kamu yöneticilerinin artık insan hakları konusunda çok bilinçli olması gerekiyor. Türkiye’deki şu anki mevcut siyasi irade bu yönde oluşmuş durumdadır.

Dolayısıyla biz normal öğretimde ‘human rights’ adıyla İngilizce, ikinci öğretimde ise Türkçe olarak dersler veriyoruz. Anlattığımız teorik derslerin yanı sıra alandan gelen arkadaşların katkıda bulunacağını, öğrencilerimizin ufkunun açılması ve pratikte işlerin nasıl yürüdüğünü görmeleri açısından böyle bir programın faydalı olacağını düşündük.

Etkinliğin düzenlenmesindeki ana amaç farkındalık yaratmak.”

İnsan haklarının temelinde yatan ilke devletin gücüne bireyin hakkının korunması

Daha sonra söz alan Afyonkarahisar İl İnsan Hakları Kurulu Başkanı, Afyonkarahisar Vali Yardımcısı Akgün Corav, 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü hakkında halk nezdinde farkındalığın çok fazla olmadığını belirterek, “10 Aralık, ülkemizde de Dünya İnsan Hakları Günü olarak kutlansa da bu günün pek farkında olmadığımızı söyleyebilirim” dedi.

Konuşmasında Afyonkarahisar İl İnsan Hakları Kurulu hakkında bilgiler veren Corav, “Afyonkarahisar İl İnsan Hakları Kurulu olarak aylık toplantılar gerçekleştiriyoruz. İnsan Hakları Kurulu’nun ilk oluştuğu zamanda kamu görevlileri çoğunluktaydı. Hatta kolluk görevlileri de vardı.

Ülke olarak insan hakları karnemizin kötü olduğu dönemler yaşadık. İnsan haklarının temelinde ve gelişiminde yer alan ve yatan ilke, devletin gücüne bireyin hakkının korunmasıdır” diye konuştu.
 

Corav, kurulun 2003 yılında yapısında gerçekleştirilen değişiklikle daha fazla sivil bir yapıya kavuştuğunu ifade ederek şöyle konuştu:
 

“2003 yılından sonra kurulun yapısı değişerek, biraz daha katılımcı, sivil toplumu ve bireysel hakları savunan kişileri birlikte bulunduran bir heyet haline dönüştü.

Bu şekilde heyette kamu görevlilerin sayısal ağırlığı azalmış oldu. Bugün 81 il ve 900 küsur ilçemizde yer alan İnsan Hakları Kurulları vali adına görev alarak illerde vali yardımcıları ilçelerde ise kaymakamların başkanlığında hizmet ediyor.

Dolayısıyla vatandaşların dileklerinin dile getirilmesi şeklinde yürüyen bir sisteme kavuştu. Kurula gelen başvurular daha çok hastanelerle ilgili başvurulardan oluşuyor.

Afyonkarahisar’da İl İnsan Hakları Kurulu’na derdini bilinmeden anlatabilmesi için kutular hazırlandı. Şu anda Afyonkarahisar ilinde hastanelerde, kamu binalarında toplam 28 tane noktada kutumuz bulunuyor.

Biz o kutularla çalışıyoruz. Vatandaşın bizimle iletişim kanalı o kutular ki bunun yanında valilik ve kaymakamlıklarda oluşturulmuş müracaat masalarımız bulunuyor. Kutulardan çıkan konuların ağırlığı hasta haklarından oluşuyor.”

İnsan hakları tüm hukuk norm ve mevzuatının en üstünde yer alıyor

Afyonkarahisar İl İnsan Hakları Kurulu Baro Temsilcisi Av. Serkan Macif ise konuşmasında insan haklarının tüm hukuk normlarının ve mevzuatın en tepesinde yer aldığını belirtti.

Macif, şunları söyledi:

“Eskiden insan hakları denildiğinde sanki lüks ve marjinal bir kavrammış gibi düşünüyorduk. Ancak işin içine girdiğimizde tüm hukuk normlarının tüm mevzuatımızın en tepe noktada insan hakları kavramına hizmet etmek için var olduğu ve oluşturulduğunu görüyoruz.

Çünkü insan hakları hayatın tamamını ve bütün mevzuatımızı içeren bir üst kavram. Diğer tüm alt mevzuat insan haklarına hizmet etmek oluşturulmuş, insan haklarını en üst seviyede tutmak için hukuk normları olarak var olduğunu görüyoruz.”

Kurul kararları temyiz edilemiyor

İllerde İnsan Hakları Kurulu’nun kişisel başvuru olduğunda ya da çeşitli yerlere kutular koyarak bir insanın bir ızdırabını öğrenmek istediğini dile getiren Macif, kurulun işleyişine ilişkin şu bilgileri verdi:

“Kurulun önüne insan hakları ihlali ile ilgili bir mesele geldiğinde bu hemen gündeme alınıyor. Kurul önüne gelen her konu hakkında mutlaka bir karara varmak zorunda. İki türlü karar verebilen Kurul, ya ihlalin var olduğunu ya da olmadığını tespit ediyor.

Bunu tespit ederken başvurucuyu bizzat dinleyebilir, araştırma yapabilir, ilgili kurumlardan bilgi ve belge isteyebilir. Gerekirse uzman görüşüne başvurabilir. Edindiği doküman, bilgi ve belgelerle ortada bir hak ihlali var mıdır, yok mudur sonucuna ulaşmaya çalışır.

Hak ihlali olduğunu tespit etmesi halinde bunu 30 gün içerisinde başvuran kişiye tebliğ eder. Kurulun kararı bir idari işlem niteliğinde olmasına rağmen icrai bir idari işlem olmadığı için idari yargı da iptali de söz konusu değildir. Kurul kararları tavsiye niteliğinde kararlardır.

İlgiliye ‘senin hak ihlalin olduğunu tespit ettik’ dediğinde sadece bununla kalmıyor kurul; aynı zamanda bu hak ihlalinin kişi açısından ne gibi sonuçları olabilir, nerelere başvurabilir hususunu izah etmek ve bu konuda yol göstermek zorundadır.

Kurul kişisel başvuruyla işlem yapabildiği gibi basın yoluyla veya herhangi bir duyum almak suretiyle olsun bir hak ihlalini öğrendiği anda da resen konuyu gündemine alarak inceleme yetkisine sahiptir.”

Türkiye’de 18 tane insan hakları ile ilgili kurul var

Macif, Türkiye’nin son 15-20 yıldır insan hakları konusuna önem verdiğini belirterek, “Şu anda Türkiye’de 18 tane insan hakları ile ilgili kurul var.

Bunları sayarsak, İnsan Hakları Başkanlığı, il ve ilçelerde İnsan Hakları Kurulları, İnsan Hakları Üst Kurulu, İnsan Hakları Danışma Kurulu, İnsan Hakları Eğitim Ulusal Komitesi, TBMM Dilekçe Komisyonu, Düzenleyici ve Denetleyici Kurullar, Terörle Mücadele Yüksek Kurulu, Kamu Denetçiliği Kurumu, Reklam Kurulu, İnternet Kurulu, Kamu Görevlileri Etik Kurulu, Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu, Etik İnsan Hakları İhlal İddialarını İnceleme Heyetleri, TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu, Tüketici Hakları Kurulu, Cezaevi İzleme Kurulu’dur” diye konuştu.

AİHM’e en fazla şikâyet edilen ülke Türkiye

Macif, Türkiye’yle ilgili Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) halen devam eden 20 bin kadar dava olduğunu belirterek, şöyle dedi:
 

“Türkiye Cumhuriyeti’nin insan hakları ile ilgili sözleşmeleri imzaladıktan sonra Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde 2011 yılı itibariyle 20 bin tane derdest yani halen devam eden davası var.

Bu konuda en çok şikâyet edilen devletiz. Devlet bu ülkeyi yönetmek istiyor ve vatandaşları mutlu olsun diye çalışıyor. Ancak ne yapsa yaranamıyor. Artık Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkı var.

Vatandaş iç hukukta bütün yolları tüketmesine rağmen hale mağdur olduğunu hissettiğinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne gitmeden önce kendi ülkesinde daha az masrafla başvurabileceği bir yer var ki o da Anayasa Mahkemesi’dir.

24 Eylül 2012 tarihinden itibaren başvurular başladı. Anayasa Mahkemesi’ne başvuru konusu, bireyin temel hak ve özgürlüklerinin kamu otoritesi tarafından aktif veya pasif olarak ihlali uğraması neticesinde meydana gelen olaylar olabiliyor.

Anayasa Mahkemesi’ne 18 yaşını doldurmuş, fiil ehliyetine sahip, kişiler ve yabancı gerçek kişiler başvurabiliyor. Yabancı kişiler Türkiye Cumhuriyeti tarafından yabancı kişilere tanınan haklarla ilgili başvurabiliyor. Tüzel kişiler de başvurabiliyor.”

Daha sonra söz alan Afyonkarahisar İl İnsan Hakları Kurulu Üyeleri Dr. Türker Bahçeli, Muharrem Uslu, Rabia Erçolak Güzbey, Haşmet Örenkaya, Hüdai Koç ve Hatice Özkal da kurul ve insan hakları konularında bilgiler verdiler. Programda AKÜ İİBF Kamu Yönetimi Bölümü öğrencileri de söz alarak insan hakları konusunda görüşlerini açıkladılar.