Gözden kaçırmayın

Uymayanlara büyük ceza varUymayanlara büyük ceza var

Et fiyatları 8 senede üç kat zamlandı. Piyasayı dengelemekle yükümlü Et ve Süt Kurumu (ESK) ise kapasitesinin çok altında çalıştığı için üretimdeki belirsizlik fırsatçılara yarıyor.


Kapasitelerdeki düşüş, kurumun faaliyetlerine de yansıdı. ESK`nin zararı yüzde 78,8 artışla 38,4 milyon TL oldu.

Kırmızı et fiyatları, son sekiz yıldır devamlı artıyor. 2007 yılından beri üç kat pahalanan et, son zamlarla birlikte 40 liraya yaklaştı.

Kırmızı et piyasasını düzenlemekle görevli Et ve Süt Kurumu`nun (ESK) müdahale etmemesi, et fiyatlarının daha da yükselmesine yol açıyor. Kombinalarının büyük bölümünün düşük kapasiteyle çalışması, ESK`nin piyasaya müdahale görevini yerine getirmesine engel teşkil ediyor.
Kuruma bağlı Türkiye genelinde faaliyet gösteren dokuz et kombinası büyükbaşta yüzde 15, küçükbaş hayvanda yüzde 1 üretim kapasitesiyle çalışıyor. Bazı kombinalarda büyükbaş kapasite kullanım oranı yüzde 4`e kadar geriliyor. Büyükbaşta kapasitenin yüzde 85`i, küçükbaşta yüzde 99`u atıl. İktisadî devlet teşekkülü olarak yapılandırılan kuruma, et ürünleri piyasasında düzenleme ve destekleme, rekabet şartlarının tesisi, kamu yararını gözetme ve besicilere destek olma gibi görevler verildi ancak kurum, et fiyatlarını dengelemek için kombinalarını yeterli seviyede çalıştıramadı.


ESK`ye bağlı faaliyet gösteren Adana, Ağrı, Bingöl, Diyarbakır, Erzurum, Sakarya, Sincan, Van ve Yozgat kombinalarının, hem kesim hem de üretim kapasiteleri oldukça düşük. Sayıştay`ın 2013 Et ve Süt Kurumu raporunda yer alan bilgilere göre kombinalarda üretim kapasitesi büyükbaş hayvanda yıllık 143 bin 125 ton, küçükbaş hayvanda 69 bin 750 ton.


2013 yılında üretim miktarı büyükbaş hayvanda 21 bin 495 ton, küçükbaş hayvanda sadece 392 ton oldu. Genel olarak üretimde kapasite kullanım oranları büyükbaş hayvanda yüzde 15, küçükbaş hayvanda yüzde 1 düzeyinde kaldı. Kombinalar arasında Ağrı en düşük kapasiteyle çalışan, Sincan en verimlisi oldu. Yıllık 20 bin ton büyükbaş ve 10 bin ton küçükbaş üretim kapasitesi olan Ağrı kombinasında, sadece 822 ton büyükbaş eti üretildi.


Büyükbaşta 2 bin 500, küçükbaşta bin ton üretim kapasitesi olan Sincan kombinasında ise 4 bin 900 ton büyükbaş kırmızı et üretildi. Ağrı, Diyarbakır, Erzurum, Sincan ve Van kombinalarında ise hiç küçükbaş kırmızı et üretimi yapılmadı.


Kombinaların kesim kapasitesi ise üretimden daha kötü durumda. Yıllık 615 bin büyükbaş kesim kapasitesine sahip dokuz kombinada, 87 bin 733 adet hayvan kesildi. Toplam 3 milyon 925 bin adet küçükbaş kapasitesi bulunan kombinalarda, sadece 16 bin 40 kesim yapılabildi.



Kapasiteden yararlanma oranı küçükbaşta yüzde 14,27, küçükbaşta yüzde 0,41 oldu. Kesilen toplam büyükbaş hayvan sayısı yüzde 22 düştü.

KİLO BAŞINA 1,49 LİRA ZARAR ETTİ

Kombinaların kapasitelerindeki düşüş, kurumun faaliyetlerine de yansıdı. ESK`nin faaliyet zararı, yüzde 78,8 artışla 38,4 milyon TL oldu. 2013 yılında 13,1 bin ton gövde sığır eti satan kurumun, kilo başına zararı 1,49 TL oldu. Gövde sığır eti satışından 18,7 milyon TL zarar etti. Bu zararın 13,7 milyon TL`si, askeriyeye yapılan satışlardan kaynaklandı. ESK, satışlarının yüzde 50`sini Millî Savunma Bakanlığı`na yapıyor. Zaman.com.tr