Gözden kaçırmayın
Öğrenciler tatbikata yoğun ilgi gösterdiOrman ve Su İşleri Eski Bakanı, Cumhurbaşkanı Irak Özel Temsilcisi Prof. Dr. Veysel Eroğlu?nun İyi Parti Genel Başkanı Sayın Meral Akşener?in açıklamalarına istinaden hazırladığı bölgenin kalkınması, vatandaşların refah seviyelerinin yükseltilmesi, işsizliğin azaltılması adına bölgenin makûs talihini değiştirecek Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ile alakalı bilgi notu.
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), Türkiye?nin en büyük kalkınma projesidir. GAP?tan Diyarbakır, Gaziantep, Şanlıurfa, Adıyaman, Kilis, Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt ili istifade etmektedir.
GAP Projesi; 22 baraj, 17 hidroelektrik santrali ve takriben 1 milyon 58 bin hektar sulama alanından oluşmaktadır. GAP, Türkiye yüzölçümünün %10?unu, hidroelektrik enerji potansiyelinin %16?sını ve tarım potansiyelinin %20?sini oluşturmaktadır.
GAP?ın en önemli iki su kaynağı Fırat ve Dicle nehirleridir. Fırat Nehrinin sınırlarımız içindeki toplam yıllık su potansiyeli 32 milyar m3, Dicle Nehrinin ise
21 milyar m3?tür. Ülkemizde 25 havzanın toplam su potansiyeli 186 milyar m3 olup, bu suyun %30?u GAP bölgesindedir.
GAP Projeleri 7?si Fırat havzasında, 6?sı ise Dicle havzasında olmak üzere
13 büyük projeden oluşmaktadır. Dünya?nın sayılı projelerinden olan GAP ile bölgenin münbit toprakları suyla buluşmakta, sulu tarım vasıtasıyla başta bölge insanı olmak üzere bütün Türkiye kalkınmaktadır.
Bölgenin kalkınması, vatandaşların refah seviyelerinin yükseltilmesi, işsizliğin azaltılması, terör hadiselerinin azaltılması adına bölgenin makûs talihini değiştirecek Güneydoğu Anadolu Projesi hazırlanmıştır.
GAP, her ne kadar Hükümetimizden önce başlatılmış bir proje olsa da 27 Mayıs 2008 tarihi proje için bir dönüm noktası olmuştur. 27 Mayıs 2008 tarihinde Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan?ın Diyarbakır?da açıkladığı GAP Eylem Planı ile birlikte bölgedeki çalışmalar hızlanmış ve projeler birer birer tamamlanmaya başlamıştır. Özellikle ödeneklerin 5 misline kadar arttırılmasıyla işler hızlanmıştır. GAP kapsamında bulunan 9 ile Hükümetimiz döneminde suyla alakalı 50 milyar TL?lik muazzam bir yatırım yapılmıştır.
GAP Eylem Planı tamamlandığında yılda;
Sulama faydası 2,2 milyar $,
Enerji faydası 4 milyar $,
İçmesuyu faydası 546 milyon $ olmak üzere
Milli Ekonomiye yıllık katkısı toplam 6,746 milyar $ olacaktır. Ayrıca 1.270.000 kişiye istihdam imkânı sağlanacaktır.
İçmesuyu Temin Faaliyetleri
GAP muhtevasındaki 9 il ve pek çok ilçede içmesuyu temini hususunda çok önemli projeler tamamlanmıştır. GAP kapsamında bulunan Diyarbakır, Adıyaman, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis, Mardin ve İlçeleri, Şırnak ve İdil ilçesi ile Siirt ve ilçelerinde DSİ tarafından tamamlanan tesislerle bugüne kadar toplam yıllık 810 milyon m³ içmesuyu temin edilerek Bölgedeki illerin uzun vadeli ihtiyaçları karşılanmıştır.
Şanlıurfa?ya Atatürk Barajından içmesuyu verilmektedir. İnşa edilen içmesuyu arıtma tesisi 1. Kademe, 2. Kademe, terfi merkezi ve ana dağıtım hatları ile yıllık
197 milyon m3 içmesuyu verilmektedir. Şehrin 2050 yılına kadar olan içmesuyu ihtiyacı karşılanmıştır. Şanlıurfa ilçelerinde (Birecik, Hilvan, Siverek, Suruç, Viranşehir) devam eden 6 adet içmesuyu tesisinin inşaatı ise 2021 yılı sonuna kadar tamamlanarak yılda toplam 73,87 milyon m3 içmesuyu temin edilecektir.
Diyarbakır, bölgenin en büyük illerinden biri olup, şehre Dicle Barajından su iletilmektedir. Bu kapsamda 25 km?lik isale hattı ve günlük arıtma kapasitesi 255.000 m3 olan içmesuyu arıtma tesisi inşa edilerek şehre yıllık 128 milyon m3 içmesuyu verilmektedir. Diğer yandan Ergani ilçesinin içme suyu problemini çözmek için yılda 15,6 milyon metreküp içme suyu temin edecek isale hattı ve arıtma tesisinin inşaatı tamamlanarak şehre su iletilmiştir.
Mardin`de Beyazsu Kaynağından alınan menba suyu, 127 kilometre isale hattı ile Mardin şehir merkezi, Kızıltepe ve Nusaybin ilçeleri, Ortaköy, Şenyurt ve Gökçebağ Beldeleri ile Civar köylere ulaştırılmıştır. Bölgede yaşayan vatandaşların 2045`e kadar olan içme ve kullanma suyu ihtiyacı karşılanarak, yıllık 46,5 milyon metreküp içme suyu sağlanmaktadır.
Adıyaman şehir merkezinin 2040 yılına kadar olan içmesuyu ihtiyacı, Çelikhan ilçesi yakınlarındaki; Havşari, Çokpınar, Mir ve Balıksırtı kaynaklarından alınan menba suyunun 35 km?lik isale hattı ile iletilmesiyle karşılanmıştır. Proje ile yıllık 20 milyon m3
içmesuyu temin edilmiştir.
Şırnak?ta inşa edilen 48,7 km uzunluktaki isale hattı ile Mijin Kaynağından alınan menba suyu, Şırnak şehir merkezi, Balveren, Geçitboyu, Şenoba, Yeni Hilal beldelerine iletilerek 2023 yılına kadar olan içmesuyu ihtiyacı karşılanmıştır. Yıllık 7,28 milyon m3 içmesuyu temin edilmektedir.
Ayrıca İdil ilçesinin 2040 yılına kadar olan yıllık 1,58 milyon m3 içmesuyu ihtiyacı karşılanmıştır. Silopi ilçesinin 2045 yılına kadar içmesuyu ihtiyacını karşılayacak isale hattı ve içmesuyu arıtma tesisi tamamlanmıştır. Cizre ilçesi için inşa edilen 3,2 km?lik isale hattı ve günlük 100.000 m3 kapasiteli içmesuyu arıtma tesisi ile Cizre?ye yıllık
19 milyon m3 içme ve kullanma suyu sağlanmıştır.
Siirt?e, Botan, Kezer ve Çayırlı çaylarından alınan yıllık 35 milyon m3 içmesuyu toplam 159 km isale hattı ve ileri içmesuyu arıtma tesisleri ile iletilmiştir. Böylece Siirt şehir merkezi, Pervari, Kurtalan, Atabağı, Kayabağlar, Tillo yerleşim yerlerinin 2045 yılı içmesuyu ihtiyacı karşılanmıştır.
Gaziantep şehir merkezinin içme ve kullanma suyu ihtiyacını karşılamak maksadıyla Mizmilli mevkiindeki YAS kuyularından 47 km isale hattı döşenerek yıllık 142 milyon m3 içmesuyu temin edilmiştir.
Gaziantep?in çılgın projesi Düzbağ projesini tamamlayarak Suriyeli misafirlerimizin de yoğun bir şekilde bulunduğu ilimizde içme suyu anlamında sıkıntıya son verdik. Gaziantep?e artık kaynak suyu kalitesinde içme ve kullanma suyu verilmeye başlandı.
Düzbağ Barajının tamamlanmasıyla da şehre verilen su yılda 173,6 milyon m3?e yükselecek ve tamamen cazibeyle yani herhangi bir enerjiye ihtiyaç olmadan Gaziantepli vatandaşlarımız bu suya kavuşmuş olacak.
Kilis?in içmesuyu ihtiyacın, inşa edilen Seve Barajı, terfi merkezi, isale hattı ve içmesuyu arıtma tesisi ile karşılanmıştır. Kilis şehir merkezinin uzun vadeli içmesuyu ihtiyacı, inşa edilen Yukarı Afrin Barajından karşılanacaktır. İçmesuyu isale hattı 2020 yılının ilk yarısında tamamlanacak ve şehir merkezine yılda ilave 19,88 milyon m³ içmesuyu temin edilecektir.
Batman şehir merkezinin 2050 yılına kadar olan içme ve kullanma suyu Zilek Kaynaklarından temin edilecektir. Yapılan tesislerle gelecekte Ilısu Baraj rezervuarı altında kalacak olan Zilek Kaynaklarının toplam kapasitesi olan 3,4 m3/s karşı sahile alınmıştır. Böylece Batman şehir merkezinin uzun vadeli içme ve kullanma suyu ihtiyacını giderme potansiyeli olan Zilek Kaynakları Ilısu Baraj gölünden korunmuştur.
Sulama Faaliyetleri
Ülkemizin en büyük kalkınma projesi olan GAP?ın en önemli kısmı sulamalardır. Proje kapsamında toplam 1,058 milyon hektar ekonomik sulanabilir alanın sulanması başta bölge olmak üzere bütün ülkemizin kalkınmasına büyük katkı sağlayacaktır.
27 Mayıs 2008 tarihinde uygulamaya konulan GAP Eylem Planı ile birlikte özellikle sulama projelerinde büyük gelişim sağlanmıştır. Sulama projelerinin en önemli ve zor bölümü olan atar damar niteliğindeki dev ana kanallar tamamlanmıştır.
İnşa edilen ana kanallardan biri de Şanlıurfa - Mardin Ana Kanalıdır. Bu kanal adeta bir sun?i nehir gibidir. 221 km uzunluğundaki ana kanalın debisi 200 m3/sn olup, Kızılırmak Nehrinin Mart ayı debisine eşittir. 221 km uzunluğundaki bu kanal
161 km?lik Süveyş Kanalından daha uzundur. Harran ana kanalının uzunluğu ise
150 km?dir. Urfa ana kanallarının uzunluğu da 70 km?dir.
Sulamalar GAP?ın en kilit bölümünü teşkil etmektedir. Bu konuda çok önemli sulama projeleri hayata geçirilmiştir. 2002 yılına kadar GAP?ta 198.854 hektar arazi sulanırken, son 18 yılda inşa ettiğimiz sulama projeleri 579.000 hektara çıkardık. Böylece GAP Eylem Planında yer alan sulamalarda %55 nispetinde gerçekleşme sağlanmıştır.
Şanlıurfa, sulamalardan en fazla istifade eden illerden biridir. Şanlıurfa?da muazzam sulama tesislerini tamamlayarak ilin münbit topraklarını suyla buluşturduk. Şanlıurfa?da son 18 yılda 2 milyon 657 bin dekar araziyi sulamaya açtık.
Bunlardan Suruç Ovasının sulanması vatandaşlarımızın 100 yılık bir hayali idi. Suruç Ovasının sulanması için Atatürk Barajından aldığımız suyu, toplam 2,5 milyar lira maliyetle inşa ettiğimiz Suruç Tüneliyle ovaya aktardık. Proje; Suruç ilçe merkezi ve
134 yerleşim yerine ait toplam 950.970 dekar arazinin sulanmasını kapsamaktadır.
Suruç Ovası projenin %60?ı olan 562.950 dekar arazinin şebekesi tamamlanarak sulamaya açılmıştır. Böylece Suruç ilçe merkezi ve 105 yerleşim yerinin zirai arazileri suya kavuşmuştur.
Şanlıurfa?ya kazandırdığımız diğer bazı sulama tesisleri ise;
Bozova Merkez Pompaj Sulaması
Bozova Pompaj Sulaması 1. Kısım
Bozova Pompaj Sulaması 3. Kısım
Ceylanpınar YAS Sulamaları
Yaylak Ovası Sulama Projesi
Harran Ovası Sulaması 5. Kısım
Harran Ovası Sulaması 6. Kısım
Yukarı Harran Ovası Sulaması Ana Kanalı
Yukarı Harran Ovası Sulama Şebekesi
Şanlıurfa Ovası Sulaması 3. Kısım
Şanlıurfa Buğdayhöyük Pompaj Sulaması
Tepedibi Pompaj Sulaması
Taşbasan Depolaması
Taşbasan Sağ Sahil Sulaması Şebeke
Taşbasan Sol Sahil Sulaması 1. Kısım
Taşbasan Sol Sahil Sulaması 2. Kısım
Mardin Ceylanpınar Ovaları Cazibe Sulaması 2. Kısım
Mardin-Ceylanpınar Ovaları Sulamaları Aşağı Mardin Ana Kanalı 1. Kısım
Mardin-Ceylanpınar Ovaları Sulamaları Aşağı Mardin Ana Kanalı 2. Kısım
Mardin-Ceylanpınar Ovaları Sulamaları Aşağı Mardin Ana Kanalı 3. Kısım
Mardin?da ise sulama tesisleri için Şanlıurfa ? Mardin Ana Kanalı kilit rol almaktadır. Mardin Ceylanpınar Ovaları Cazibe Sulaması 3. Kısım Şebeke ve Mardin Depolaması Cazibe Sulaması tesisleriyle toplam 460.620 dekar arazi sulamaya açılacaktır. Yine Mardin Depolaması Pompaj Sulaması 1. Kademe ve 2. Kademe ile de toplam 557.000 dekar arazi sulanacaktır.
Diyarbakır?da toplam 260.000 dekara arazi sulamaya açılmıştır. Diyarbakır?a kazandırdığımız sulama tesislerinden en önemlisi Kralkızı-Dicle Pompaj Sulaması
1. Kısım işidir. Pamukçay Barajını inşa ettiğimiz Diyarbakır?da 7 barajın da inşaatı devam etmektedir. Diyarbakır?da inşa ettiğimiz diğer bazı sulama tesisleri ise;
Kralkızı-Dicle Projesi Kapsamındaki 23 Km?lik Kralkızı-Dicle İsale Kanalı
Kralkızı-Dicle Cazibe Sulaması 1. Kısım
Kralkızı-Dicle Cazibe Sulaması 2. Kısım Anakanal
Kralkızı-Dicle Cazibe Sulaması 3. Kısım Anakanal
Kralkızı-Dicle Cazibe Sulaması 4. Kısım Anakanal
Batman Sağ Sahil Sulaması
Diyarbakır?ın ve bölgenin en büyük projelerinden biri Silvan Projesi?dir. Projenin en büyük depolama tesisi Silvan Barajı gövde yüksekliği bakımından ülkemizin ve Avrupa?nın kendi sınıfında en büyük barajıdır.
Silvan Barajı ise bölgenin kalkınmasına büyük katkı sağlayacaktır. 235.000 hektar araziyi sulayacak, ülke ekonomisine yılda 1,1 milyar TL katkı sağlayacak,
305.000 kişiye istihdam sağlayacaktır. Baraj 2022 yılında tamamlanacaktır.
Adıyaman?da toplam 111.120 dekar münbit arazi sulamaya açılmıştır. Çamgazi Sulaması ile 80.000 dekar, Samsat Pompaj Sulaması ile de 28.000 dekar münbit arazi sulanmaktadır. Adıyaman?a Kahta Menzil Barajının inşaatını tamamladık. Bu barajın haricinde inşaatı devam eden çok önemli barajlar bulunmaktadır. Bunlar;
Koçali Barajı,
Gömükan Barajı,
Çetin Barajı,
Çelikhan Yeşiltepe Barajı
Gerger Çifthisar Barajı
Gölbaşı Balkar Barajı
Gölbaşı Çelik Barajı
Gölbaşı Çınarlıgöl Barajı
Adıyaman Merkez Akçalı 1 Barajı
Adıyaman Merkez Akçalı 1 Barajı
Adıyaman Merkez Pınaryayla Barajı
Gaziantep?te toplam 203.930 dekar araziyi sulamaya açtık. Ardıl Barajı, İslahiye Bayraktepe Barajı, Kayacık Barajı, Nurdağı Kozluk Barajı ve Doğanpınar Barajı tamamlanmıştır. İslahiye Güneş Barajı ile İslahiye Yesemek Barajının inşaatı devam etmektedir.
Belkıs Nizip Pompaj Sulaması, Kayacık Sulaması ve Ardıl Barajı Sulaması Gaziantep?in en büyük sulama tesisleridir.
Kilis?te toplam 83.150 dekar arazi sulamaya açılmıştır. Kilis?te, Seve Barajı ve Yukarı Afrin Barajını inşa ettik. Musabeyli Barajı ile Narlıca Barajlarının inşaatı devam etmektedir. Kayacık Sulamasının Kiliste kalan kısmı ile 69.000 dekar münbit arazi sulamaya açılmıştır.
Batman?da toplam 138.360 dekar arazi sulamaya açılmıştır. Sulanan bu alanın tamamı Batman Sol Sahil Sulaması ile gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Garzan Kozluk Sulaması Kanalları yenilenmiştir. Ayrıca Batmanda enerji maksatlı olan Batman Barajı da işletme safhasındadır.
Şırnak?ta Çetintepe Barajı, Musatepe Barajı, Silopi Barajı ve Şırnak Barajı inşaatı tamamlanmıştır. Ballı Barajı, Uludere Barajı ve Kavşaktepe Barajının inşaatı devam etmektedir.
Siirt?te Baykan Veysel Karani Göleti inşaatı devam etmektedir.
Enerji Faaliyetleri
GAP, enerji yönüyle de ülkemiz için çok önemli bir projedir. Türkiye?nin hidroelektrik enerji potansiyelinin %16?sı GAP kapsamında yer almaktadır.
GAP, enerji projeleri çerçevesinde, Fırat ve Dicle nehirleri ile yan kolları üzerinde
22 baraj ve 17 hidroelektrik santral yapılarak, 7.392 MW kurulu güç ile yılda 27 milyar kilowatt.saat enerji üretilecektir.
Enerji projelerinde gerçekleşme oranı şuanda %77?dir. İnşa edilmekte olan 3 adet baraj ve HES?in yıllık enerji üretimi toplam 4 milyar 940 milyon kilowatt.saat?ten fazladır.
GAP?ın Kilit Projesi; Ilısu Barajı ve HES?tir. Dolgu hacmi bakımından Türkiye?nin
2. büyük, kurulu güç bakımından 4. büyük barajıdır. Kurulu gücü 1.200 megavat, yıllık ortalama enerji üretimi 4,12 milyar kilovatsaattir. Sadece elektrik enerjisi üretiminden ekonomiye yılda 2,5 milyar lira katkı sağlayacaktır. Ilısu Barajı tamamlanmış olup,
su tutma işlemleri devam etmektedir.
Taşkın Koruma Faaliyetleri
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bulunan 9 ilde, son 18 yılda toplam 262 adet taşkın koruma tesisi inşa edilmiştir.
İnşa edilen bu tesislerle toplam 273 adet yerleşim yeri ile 37.000 dekar arazi taşkın zararlarından korunmuştur.
Ormancılık ve Doğa Koruma Faaliyetleri
GAP?ta bulunan illere muazzam ağaçlandırma çalışmaları yapılmıştır. 2003 yılı öncesi dönemde yıllık ortalama dikilen fidan sayısı 1,7 milyon adet iken, 2003-2019 yılları arasında GAP bölgesindeki illere yıllık ortalama 12,2 milyon adet fidan dikilmiştir.
Bölgede bulunan 9 ilde toplam takriben 210 milyon fidan toprakla buluşturulmuştur.
Ayrıca bölgede 2 milli park ve 13 tabiat parkı ile tabiat turizmine önemli katkı sağlanmıştır.
Meteoroloji Faaliyetleri
GAP bölgesi zirai faaliyetlerin yoğun olduğu bir bölge olması sebebiyle bütün il ve ilçelere otomatik meteoroloji gözlem istasyonu (OMGİ) kurulmuştur. 9 ilde toplam
118 adet OMGİ kurulmuştur.
Uçuculuk faaliyetleri için vazgeçilmez olan meteorolojik ürün ve hizmetlerin sunulması ve uçuş güvenliğine katkı sağlanması maksadıyla bölgede bulunan
8 havaalanına, havaalanı otomatik meteoroloji gözlem istasyonu kurulmuştur.
350 km yarıçaplı bir alanda gerçek zamanlı ve yüksek çözünürlüklü gözlem verisi elde edilmesi, nereye, ne zaman ve ne kadar yağış düşeceğine ilişkin bilgiler sağlanması, kuvvetli meteorolojik hadiseler ve bu hadiseler sonucu oluşan tabii afetlerin sebep olduğu can ve mal kayıplarının azaltılması maksadıyla Şanlıurfa ve Gaziantep?e meteoroloji radarı kurulmuştur.
Ayrıca Siirt, Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa?ya yıldırım tespit ve takip sistemi kurulmuştur.
Yorumlar
Yorum Yap