Hacı Bektaş'ı vekli Sarı saltuk sonra Anadolu ahiliğinin piri mürşidi sayılan Ahi Evran, Osman bey'in kayınbabası Şeyh Edebali, Orhan Gazi'nin mürşidi Geyikli Baba, Karacaahmet sultan ve daha niceleri Ahmet yesevi'nin Anadoluya irşad ve manevi fetihler için yolladığı menkıbelerle destekli gerçekler halinde söylenen müridleri, Akıncıları, halifeleridir.
Hoca Ahmet yesevi tasavvufi düşüncelerini Türkçe ve sade şiirlerle anlatmış hikmet adı verilen bu şiirler zamanla toplanarak Divan'ı hikmet mecmuaları meydana gelmiştir
Hoca Ahmet yesevi vakitlerini üçe ayırır günün büyük bölümünde ibadet ve zikirle meşgul olurdu diğer ikinci bölümde ise talebelerine zahiri ve Batıni ilimler öğretirdi .
Üçüncü bölümünde ise alınteri ile geçimini sağlamak üzere tahta kaşık ve kepçe yapar bunları satardı
Hoca Ahmet yesevi sohbetlerinde ve şiirlerinde en çok işlediği konular. Allah ve Peygamber sevgisi fakir ve yetimleri korumak dini kurallara riayet güzel ahlâk zikir nefis ile mücadele kendini eleştirmek(melâmet) ölümü düşünmek manevi mertebeleri aşmadan Şeyh lik iddiasında bulunmanın çok yanlış bir davranış olduğunu bildirmek gibi mevzulara değinirdi
Hoca Ahmet yesevi'nin Divan-ı Hikmet'in yanında Fakrname Risale der Adab-ı Tarikat Risale der Makamat-ı Erba'in gibi eserleri vardır
Hoca Ahmet yesevi'nin önemli sözlerinden bazıları şunlardır
Nerde görsen bir gönlü kırık merhem ol sen
Öyle mazlum yolda kalsa yoldaşı ol sen
Mahşer günü dergâhına yakın ol sen
Ben benlik güden kişilerden kaçtım
Yol boyunca kül olunmadan
Yar nezdinde kul olunmaz
Ey yüce Rabbim kaygım sensin gece gündüz bana sen gereksin
