Osmanlı dönemine ait Afyonkarahisar' ımızın en büyük Camii olan İmaret Camii Şehir merkezinde 550, yıldır tarihi dokusunu korumuş ve ihtişamlı görünümüyle görenleri hayrete düşüren bir mimariye sahiptir bazı kaynaklardan faydalanarak sizlerle bu eser hakkındaki bilgileri beraber paylaşalım istedim.
Bir kaynağa göre İmaret camii 1472, yılında Sadrazam Gedik Ahmet Paşa tarafından Mimar Ayaz Ağa' ya yaptırılmıştır.
Osmanlı döneminin en güzel eserlerinden biridir.
İmaret Camii Gedik Ahmet Paşa külliyesi'nin bir yapısıdır, Külliye, Hamam, Sıbyan mektebi ve Medreseden oluşmaktadır.
Tek şerefeli minaresi yivli burma biçimlerle süslüdür yivlerin arası lacivert renkli çinilerle kaplıdır.
Diğer bir kaynakta ise şöyle geçmekte.
İmaret camii Gedik Ahmet Paşa' nın Anadolu beyler beyliği sırasında ve 1470 yılı civarında yapıldığı sanılmaktadır caminin taç kapısı üzerinde bulunan kitâbe (1795) Tarihli tamirata aittir.
Cami Gedik Ahmet Paşa tarafından Mimar Ayaz Ağa' ya yaptırıldığı kaynaklarda sabit bu yüzden Cami'ye hem Gedik Ahmet Paşa Camii hemde( İmaret) Camii denilmektedir.
Cami 1940' ta Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yeniden yapılırcasına tekrar tamir ettirilmiş bu arada medrese ile hamam da elden geçirilmiştir aynı yıllarda külliyenin çevresindeki bir takım binaların yıktırılarak etrafının açıldığı ancak bu faaliyet sırasında sıbyan mektebinin ortadan kaldırıldığı anlaşılmakta günümüzde Cami ile hamam asli vazifelerini sürdürmekte medrese ise müze olarak kullanılmakta.
Cami'nin ön cephesi kolonlarla ve tonozlar ile. Endülüs tarzı yapılmış bir yapıttır.
Cami görevlisinden aldığımız bilgilere göre, Mihrab'ın sağında ve solunda bulunan kolonlar üzerinde kıble tarafı duvarına yaslanmış iki adet deve kuşu yumurtası bulunmakta bunların burada bulunma sebebini sordum deve kuşu yumurtasının bulunduğu yerde örümcek yada diğer haşereler barınmazmış.
Yine Mihrabın hemen kenarında sağlı sollu mermerden yapılmış iki tane direk bulunmakta bunlar Mihraba alttan ve üstten birer çubukla tutturulmuş yuvarlak biçimde elle tutulup çevirdiğin zaman kolayca döndüğünü görürsün bunun ne anlama geldiğini sordum görevliye buda binanın çökmesi halinde bu direklerin dönmeyeceğini ve binanın çöküp çökmediğini bunlardan anlamak için konulmuş olduğunu bize anlattı.
Çok itinalı bir kesme taş isçiliğinin gözlendiği 1940 onarımında tamamen yenilenmiş olan duvarlarda yörenin sarımtırak küfeki taşı üst yapı hariç diğer mimari unsurlarda beyaz ve gri Afyon mermeri kullanılmıştır. Üst yapıyı teşkil eden kubbeler tuğla ile örülerek içeriden sıva ile dışardan kurşunla kaplanmıştır.
1950' li yıllarda yapılan Cami' nin şadırvanındaki ses yalıtım sistemi ise ilk defa görenleri şaşkınlık içerisinde bırakıyor sanki mikrofon yerleştirilmiş gibi karşılıklı duvarlara iki kişinin yaslanarak kısık sesle konuşmalarını mikrofon gibi net bir şekilde duya bilmeleri insanları hayrete düşürür halbuki normalde arada abdest almak için büyükçe bir alan var normalde o kısık sesi diğerinin duyması mümkün değil öyle bir akustik sistem düşünülmüş şimdinin teknolojisiyle bile bunu yapmak çok zor.
Kaynak: Afyonkarahisar İl Kültür ve Turizm müdürlüğü.
İslam Ansiklopedisi.
