Hacı Bektaş'ı vekli Sarı saltuk sonra Anadolu ahiliğinin piri mürşidi sayılan Ahi Evran, Osman  bey'in kayınbabası Şeyh Edebali, Orhan Gazi'nin mürşidi Geyikli Baba, Karacaahmet sultan ve daha niceleri  Ahmet yesevi'nin Anadoluya irşad ve manevi fetihler için yolladığı menkıbelerle destekli gerçekler halinde  söylenen müridleri, Akıncıları, halifeleridir. Hoca Ahmet yesevi tasavvufi düşüncelerini Türkçe ve sade şiirlerle anlatmış hikmet adı verilen bu şiirler zamanla toplanarak Divan'ı hikmet  mecmuaları meydana gelmiştir Hoca Ahmet yesevi vakitlerini üçe ayırır günün büyük bölümünde ibadet ve zikirle meşgul olurdu diğer ikinci bölümde ise talebelerine zahiri ve Batıni ilimler öğretirdi . Üçüncü bölümünde ise alınteri ile geçimini sağlamak üzere tahta kaşık ve kepçe yapar bunları satardı Hoca Ahmet yesevi sohbetlerinde ve şiirlerinde en çok işlediği konular. Allah ve Peygamber sevgisi fakir ve yetimleri korumak dini kurallara riayet güzel ahlâk zikir nefis ile mücadele kendini eleştirmek(melâmet) ölümü düşünmek manevi mertebeleri aşmadan Şeyh lik iddiasında bulunmanın çok yanlış bir davranış olduğunu bildirmek gibi mevzulara değinirdi Hoca Ahmet yesevi'nin Divan-ı Hikmet'in yanında  Fakrname Risale der Adab-ı Tarikat Risale der Makamat-ı Erba'in gibi eserleri vardır  Hoca Ahmet yesevi'nin önemli sözlerinden bazıları şunlardır Nerde görsen bir gönlü kırık merhem ol sen  Öyle mazlum yolda kalsa yoldaşı ol sen  Mahşer günü dergâhına yakın ol sen  Ben benlik güden kişilerden kaçtım Yol boyunca kül olunmadan  Yar nezdinde kul olunmaz Ey yüce Rabbim kaygım sensin gece gündüz bana    sen gereksin